Letra I e Gjonit 2:10
shkandull – Gjëja e parë që duhet vënë në dukje është se emri skavndalon [skandalon] dhe folja skandalivzw [skandalizw] janë fjalë të literaturës biblike, siç vë në dukje Gustav Stählin (në Theological Dictionary of the New Testament, vëll. 7, f. 344): “Qoftë formalisht e qoftë materialisht, përdorimi në BR i skavndalon [skandalon] dhe skandalivzw [skandalizw] është i kontrolluar ekskluzivisht nga mendimi dhe gjuha e BV dhe e judaizmit. Se sa larg janë këto fjalë nga mendimi grek, mund të shihet jo vetëm nga mungesa e tyre në literaturën greke, por edhe nga nevoja që ndiejnë vazhdimisht etërit [e kishës] për të shpjeguar kuptimin e skavndalon [skandalon] në BR.” Me fjalë të tjera, fjala vjen nga përdorimi grek, por përmbajtja e saj dhe çfarë ajo shpreh ka më tepër një kuptim biblik apo teologjik. Më specifikisht, emri skavndalon [skandalon] në kuptimin e vet të parë do të thotë “shkrehës” në një mjet për të zënë shpendë apo kafshë, e prej këtu “çark”, “grackë”, “kurth”, dhe kështu është përdorur te Rom.11:9 (cit. i Psalmit 69:22), paralelisht me pagiv~ [pagis] (specifikisht “bat” për të kapur zogj, por edhe “lak”, “çark” apo “kurth”) dhe qhvra [qhra] (specifikisht “gjah”, “pre”, e prej këtu “lak” apo “kurth”). I lidhur me këtë është përdorimi i emrit edhe në kuptimin “pengesë” (shih Lev. 19:14, LXX), që në BR pasqyrohet specifikisht në ndërtimet pevtran skandavlou [petran skandalou] “shkëmb pengese” (Rom.9:32a; 1 Pje. 2:7), si sinonim me provskomma [proskomma] “pengim” (G. Abbott-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament [Edinburgh: T&T Clark, 1936], skavndalon [skandalon]).
Prej këtu, fjala ka kaluar në përdorim figurativ, për të treguar një veprim apo rrethanë që e shtyn dikë të veprojë në kundërshtim me sjelljet, veprimet apo bindjet e veta, si “tundim për mëkat” apo “ndjellje/joshje” për largim nga besimi, besim të rremë etj. (William Arndt, Frederick W. Danker, and Walter Bauer, A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, 3rd ed. [Chicago: University of Chicago Press, 2000], skavndalon [skandalon] 1), ose si “diçka që e shtyn dikë të mëkatojë” (Johannes P. Louw, and Eugene Albert Nida, Greek-English Lexicon of the New Testament: Based on Semantic Domains, electronic ed. of the 2nd edition [New York: United Bible Societies, 1996], 88.306). Në këtë kuptim është përdorur emri te Mat. 13:41,18:7; Rom. 14:13.
Ngjashëm me këtë, emri përdoret edhe për të treguar diçka që shkakton fyerje apo përçmim dhe që rezulton në kundërvënie, mospëlqim apo armiqësi, si “gabim”, “faj” (William Arndt, Frederick W. Danker, and Walter Bauer, vep. cit., skavndalon [skandalon] 2), ose “fyerje” (Johannes P. Louw, and Eugene Albert Nida, vep. cit., 25.181).
Edhe folja skandalivzw [skandalizw] në kuptimin e vet të parë do të thotë “vendos një kurth”. Prej këtu, është sugjeruar që folja do të thotë “shkaktoj pengimin” e dikujt, por ky përdorim nuk shfaqet në BR (Johannes P. Louw, and Eugene Albert Nida, vep. cit., 88.304) dhe është vënë në diskutim nga J. H. Moulton and G. Milligan (në Vocabulary of the Greek Testament [London: Hodder & Stoughton, 1930; Peabody, MA: Hendrickson, 1997], zëri skandalivzw [skandalizw]), të cilët nënvizojnë se ideja e foljes është “ngritja e një kurthi” e jo aq e “vënies së një pengese”.
Ndërsa në përdorimin figurativ, skandalivzw [skandalizw], më së pari, do të thotë: “të shkaktosh rënien e dikujt, të shtysh në mëkat (mëkati mund të konsistojë në shkeljen e ligjit moral, në mosbesim apo në pranim të mësimeve të rreme)” (William Arndt, Frederick W. Danker, and Walter Bauer, vep. cit., skandalivzw [skandalizw] 1; kështu edhe Johannes P. Louw, and Eugene Albert Nida, vep. cit., 88.304). Ky kuptim i foljes mund të shihet qartë në fjalët e Jezusit te Mat.5:29-30, 18:8-9. Po ashtu, folja skandalivzw [skandalizw] do të thotë “të shokosh me fjalë apo me veprime, të fyesh, të zemërosh, të shokosh” dikë (William Arndt, Frederick W. Danker, and Walter Bauer, vep. cit., skandalivzw [skandalizw] 2; kështu edhe Johannes P. Louw, and Eugene Albert Nida, vep. cit., 25.179). Ky kuptim i foljes mund të qëndrojë te Mat. 15:12; 17:27.
Duke u ndalur te përdorimi nga Gjoni këtu, përkthimet në shqip e japin këtë emër si vijon: Kristoforidhi “shkandull”; DSF “asgjë që ta bëjë të gabojë” [por gjithandej e jep “shkandull”]; CHC “shkandulli”; LIM, ABS “skandal”; Së Bashku “pengesë”. Nga këto propozime, përkthimi “pengesë”, megjithëse mund të qëndrojë në kuptimin bazë të emrit, është i përgjithshëm dhe nuk i përgjigjet plotësisht peshës që mbart emri në përdorimin e BR, ku çështja me këtë term “është marrëdhënia me Perëndinë” (Gustav Stählin, Theological Dictionary of the New Testament, vëll.7, f. 345). Përkthimi “skandal”, pavarësisht ngjashmërisë në dukje me emrin grek, nuk mbart kuptimin që shpreh emri skavndalon [skandalon]. Sipas përshkrimit që jep Fjalori i Gjuhës Shqipe (2006), emri “skandal” do të thotë “vepër, veprim a sjellje që shkel në mënyrë të turpshme e të hapur ligjet, rregullat, moralin shoqëror etj. dhe që ngjall zemërimin e të gjithëve: plasi një skandal.”, dhe ky kuptim nuk qëndron në përdorimin e skavndalon [skandalon]. Përkthimi “shkandull”, jo vetëm që i përgjigjet emrit grek skavndalon [skandalon] (shih Konstandin Kristoforidhi, Fjalor shqip-greqisht, transkriptuar dhe përpunuar nga Aleksandër Xhuvani [Universiteti Shtetëror i Tiranës, Instituti i Historisë e i Filologjisë, 1961]), por pasqyron një traditë përkthimore dhe shpreh të njëjtin kuptim që mbart emri grek në përdorimin biblik, siç pasqyrohet në përshkrimin që jep Fjalori i Gjuhës Shqipe (2006) për emrin “shkandu/ll,-lli”, kuptimi 1: “fjalë a veprim që të çon në mëkat; shembull i keq”. Kështu, ajo që po thotë Gjoni është se ai që e do vëllain e vet, rri në sferën e dritës dhe jo të errësirës (mëkatit) dhe duke jetuar në dritë, pra në dashurinë për vëllezërit, në të nuk ka asgjë, qoftë fjalë, mendim apo veprim, që e çon të mëkatojë.